ساعت فلش

 بسم الله الرحمن الرحیم

آللهم صل علی محمد و ال محمد و عجل فرجهم 
 آداب شوخی

گر چه «مزاح و شوخى» در جاى خود مطلوب و پسندیده است، امّا شرایط و آداب و بایدها و نبایدهایى دارد تا در سایه آن، ارزش و احترام انسانها محفوظ بماند. اگر این حدود و شرایط، رعایت نشود، شوخى پیامدهاى نامطلوبى دارد. در اینجا به گوشه اى از این آداب اشاره مى شود:

الف. شوخى باید بحق و منطقى باشد
. شوخى به معناى بى ادبى، حرف لغو و بیهوده، سخن بیجا و نیش دار نیست بلکه شوخى و مزاحى که باعث آبروریزى یا فاش شدن اسرار دیگران شود، گناه است. پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله)فرمود: «اِنّى لاَمْزح وَ لا اَقُولُ اِلاّ حَقّاً».(1)

در محضر رسول خدا(صلى الله علیه وآله) گروهى نشسته بودند.< مردى از اصحاب برخاست تا بیرون رود، ولى فراموش کرد کفشهاى خود را ببرد. چون به در رسید متوجه شد و بازگشت تا کفشهاى خود را بردارد، ولى یکى از اصحاب کفشهاى او را مخفى کرد. مرد بازگشت و گفت: کفشهاى من کجاست؟ گفتند: ما کفشهاى تو را ندیدیم. حضرت متوجّه آنان شد و فرمود: چرا مؤمنى را مى ترسانید؟ عرض کردند: شوخى مى کنیم. حضرت دو یا سه بار سخن خود را تکرار فرمود: «فکیف بروعة المؤمن!»(2)

یکى از یاران امیرالمؤمنین على(علیه السلام) از ایشان پرسید: شخصى با گروهى نشسته است. بین آنان سخنانى گفته مى شود و آنان با هم مزاح و شوخى مى کنند و مى خندند آیا اشکالى دارد؟ امام فرمود:

لا بأس ما لم یکن، فظننتُ أنّه عنى الفحش، ثمّ قال: إنّ رسول الله(صلى الله علیه وآله) کان یأتیه الأعرابی فیهدی الیه الهدیة، ثم یقول مکانه: أعطنا ثمن هدیتنا، فیضحک رسول الله(صلى الله علیه وآله وسلم)وکان اذا اغتم یقول: ما فعل الأَعرابی لیته أتانا.(3)

بنابراین، بسیارى از شوخیهاى مرسوم بین مردم که با توهین و مسخره کردن یکدیگر 
همراه است یا شوخیهایى به نام قوم و مردم یک شهر همچون عرب،ترک، فارس نارواست.

پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) فرمود: «إنّ الرجل لیتکلّم بالکلمة فی المجلس، لیضحکهم بها، فیهوى فی جهنّم ما بین السماء و الأرض; ویلٌ للّذی یحدّث فیکذب لیضحک القوم، ویلٌ له، ویلٌ له، ویلٌ له».(1)

ب. شرایط زمان و مکان و روحیّات شخص.
باید شرایط روحى، سنّى و موقعیت زمانى طرف رعایت شود. گاهى شخص مقابل، از نظر روحى آمادگى شوخى را ندارد; مانند شوخى با شخص بیمار یا در حال خواب و مطالعه. در این موارد نباید با او شوخى کرد. اگر این نکته رعایت نشود، شوخى نقش صحیح خود را از دست خواهد داد و به جاى نشاط، جنگ و نزاع ایجاد مى شود. بسیارى از کینه ها و برخوردها ابتدا از یک شوخى بى جا سرچشمه گرفته و کم کم به جاهاى خطرناکى رسیده است.

زشوخى بپرهیز اى با خرد که شوخى تو را آبرو مى برد 
که شوخى تو را آبرو مى برد که شوخى تو را آبرو مى برد

ج. رعایت اعتدال در شوخى.
یکى از نکاتى که در شوخیها باید رعایت شود، رعایت اعتدال است همچون نمک غذا که اگر زیاد باشد، از شورى آن نمى توان آن طعام را خورد و اگر به اندازه باشد، غذا قابل استفاده است.

اندازه نگهدار که اندازه نکوست هم لایق دشمن است و هم لایق دوست 
هم لایق دشمن است و هم لایق دوست هم لایق دشمن است و هم لایق دوست 
امیرالمؤمنین على(علیه السلام) فرمود: «اَلکامِل مَن غَلَبَ جِدَّه هَزْله».(2)

برخى از زیانهاى شوخى زیاد عبارتند از:

1 . از بین رفتن شخصیت و اعتبار انسان: 
یکى از نیازهاى انسان در جامعه، نیاز به اعتبار اجتماعى است. شوخى زیاد این اعتبار و ارزش را از بین مى برد.

على(علیه السلام) فرمود: «کَثْرةُ الْمِزاحِ تَذْهَبُ بماء الوجه، و کثرة الضحک تمحو الإیمان».(3) نیز فرمود: «مَنْ کَثُرَ مزاحُهُ اُسْتُحْمِقَ».(4)
در عصر امام سجاد(علیه السلام) مرد یاوه گویى بود که مردم را با حرکات خنده آور خود، مى خنداند، و مردم او را به عنوان یک «دلقک» مى شناختند.

روزى از کنار امام سجّاد(علیه السلام) رد شد و گفت: «این مرد مرا خسته کرده است، هر کارى مى کنم نمى خندد». و براى اینکه بتواند حضرت را بخنداند، عباى آن حضرت را از دوشش برداشت و فرار کرد. حضرت به او اعتنایى نکرد. دیگران او را دنبال کردند و عبا را از او گرفتند و به حضور امام(علیه السلام)آوردند. امام(علیه السلام) فرمود: «او چه کسى بود؟» گفتند: «مردى دلقک و یاوه سراست که مردم مدینه را با کارهاى خود مى خنداند». امام(علیه السلام) فرمود: «به او بگویید: اِنَّ لِلّهِ یَوماً یَخْسِرُ فیهِ الْمُبْطِلُون».(1)

2 . جرأت وجسارت پیدا کردن مردم:
اثر سوء دیگر مزاح زیاد که نتیجه امر قبلى است، این است که مردم بر انسان جرى مى شوند، از این رو امام صادق(علیه السلام) فرمود: «لا تُمازِح فَیُجتَرأُ علیک».(2)

3.عدوات و دشمنی :
شوخی زیاد و بی مورد ، موجب کینه و عداوت می شود . امیر المومنین علی (ع) فرمود: «المزاح یورث الضغائن».(3) ؛ «دع المزاح؛ فانه لقاح الضغینه».(4) «لکلّ شىء بذر و بذر العداوة المزاح».(5)

د . تناسب سنّى، جنسى و رعایت جهات شرعى.
مثلا مرد نامحرم نباید با زن نامحرم شوخى کند. «ابوبصیر» مى گوید: در کوفه، به یکى از بانوان، درس قرآن مى آموختم. روزى با او شوخى کردم. پس از آن خدمت امام باقر(علیه السلام) رسیدم، آن حضرت فرمود: «این چه سخنى بود که به آن زن گفتى؟». من از شدت شرم صورتم را با دستم پوشاندم. امام(علیه السلام) فرمود: «لا تعودَّن إلیها».(6)
 کتاب اخلاق نظری (1)--- سایت تبیان

در بیان مزاح کردن و خندیدن و سرگوشى کردن و آداب صحبت داشتن وراز مجلس را پنهان داشتن
در حدیث صحیح از حضرت صادق ((علیه السّلام ))و در حدیث دیگر از حضرت امام موسى ((علیه السّلام ))منقول است که چون سه نفر در مجلسى باشند دو تاى ایشان با یکدیگر سرگوشى نکنند که موجب اندوه و ایذاى آن رفیق دیگر است .
در حدیث معتبر از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله منقول است که هر که در میان سخن برادر مسلمان خود سخن بگوید چنانست که خدشه و خراشى در روى او کرده است .
در احادیث بسیار منقول است که مجالس بامانت است یعنى آنچه گذشت باید که در جاى دیگر مذکور نشود مگر آنکه دانند که ایشان راضیند.
از حضرت رسول منقول است که احدى را نیست که سخنى را که صاحبش پنهان دارد او نقل کند مگر آنکه علمى باشد که اظهار آن لازم یا ذکر نیکیهاى آن شخص باشد.
از حضرت رسول منقول است که مجالس به امانت است مگر مجلسى که در آن خون حرامى ریخته شود یا فرج حرامى را حلال کنند یا مالى را به ناحق ببرند.
از حضرت صادق ((علیه السّلام ))منقول است که هیچ مؤ منى نیست مگر آنکه در او مزاح و خوشطبعى مى باشد.
در حدیث دیگر منقول است که آن حضرت از شخصى پرسیدند که خوشطبعى کردن شما با یکدیگر چونست گفت که کم است حضرت فرمود که بکنید که مزاح کردن از نیکى خلق است و موجب خوشحالى برادر مؤ من مى شود و بسیار بود که حضرت رسول مزاح مى کردند با شخصى که او را شاد گردانند.
از حضرت امام محمد باقر ((علیه السّلام ))منقول است که خدا دوست مى دارد کسى را که خوش طبعى گکند میان مردم مادامى که فحش ‍ نگوید.
از حضرت صادق ((علیه السّلام ))منقول است که خندیدن مؤ من مى باید تبسم باشد و صدا نداشته باشد.
در حدیث دیگر فرمود که بسیار خندیدن دل را مى میراند و دین را مى گدازد چنانچه آب نمک را مى گدازد و فرمود که از نادانیست خندیدن بى آنکه تعجبى باعث آن شود.
در حدیث حسن دیگر فرمود که زینهار که مزاح بسیار مکنید که آبرو را مى برد و فرمود که چون کسى را دوست دارى با او مزاح و مجادله مکن .
در حدیث حسن دیگر فرمود که قهفثه کردن از شیطان است فرمود که بسیار خندیدن آبرو را مى برد.
از حضرت امیرالمؤ منین ((علیه السّلام ))منقول است که زینهار مزاح مکنید که کینه ها به هم مى رسد و دشنام کوچکست .
از حضرت امام محمد باقر ((علیه السّلام ))منقول است که چون خنده قهقهه بکنى بعد از فارغ شدن بگو اَللّهُمَّ لاتَمْقُتْنى
از حضرت صادق ((علیه السّلام ))منقول است که مزاح کردن آبرو را مى برد و مهابت مردان را برطرف مى کند.
در حدیث دیگر فرمود که مجادله مکن که حسنت را مى برد و خوش طبعى مکن که باعث جرأ ت مردم مى شود بر تو.
در حدیث صحیح از حضرت امام موسى منقول است که مزاح مکن که نور ایمانت را مى برد و مروت مردیت را سبک مى کند و در حدیث دیگر فرمود که حضرت یحیى مى گریست و نمى خندید و آنچه عیسى مى کرد بهتر بود از آنکه یحیى مى کرد.
در حدیث منقول است که حضرت داود ((علیه السّلام ))به حضرت سلیمان علیه السلام مى گفت که اى فرزند زینهار که خنده بسیار مکن که بسیار خندیدن آدمى را فقیر مى کند در روز قیامت .
حضرت رسول صلى علیه و آله فرمود که عجب دارم از کسى که ایمان به جهنم دارد چرا مى خندد و از حضرت صادق ((علیه السّلام ))فرمود چه بسیار کسى که خندد از روى لعب و بازى در روز قیامت گریه اش بسیار باشد و چه بسیار کسى که بسیار گرید بر گناه خود در بهشت خوشحالى و خنده اش بسیار باشد پس از این اخبار و اخبار دیرگ چنین ظاهر مى شود که مؤ من مى باید که عبببوس و گرفته نباشد و گشاده رو و خندان باشد و قدرى از مزاح مطلوبست اما بسیار خندیدن و بسیار خوش طبعى کردن مذموم است و فعل بیخردان و سفیهان است .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: